recenszes C.A. L. Hoogduin, B. P. R. Gersons, H. G. M. Rooymans, K. van der Velden & F. C. Verhuist (red.), Jaarboek voor psychiatrie en psychotherapie 1987-1988. Van Loghum rus, Deventer. Prijs:/95,- Onlangs verscheen het Jaarboek voor psychiatrie en psychotherapie 1987-1988. Twee jaar geleden werd voor het eerst een dergelijke uitgave verzorgd (1985-1986). De redactie stelde zich toen tot doel eenmaal per twee jaar een overzicht te geven van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de psychiatrie en psychotherapie. In de huidige uitgave staan vijftien bijdragen van Nederlandstalige auteurs die, in tegenstelling tot de eerste uitgave van het Jaarboek, bijna voor de helft op verzoek van de redactie voor het Jaarboek zijn geschreven. Zo vindt men in het deel ‘Aanwinsten in diagnostiek en therapie’ samenvattingen van de proefschriften van Nolen over de biologische behandeling van depressie, van Jonker en Hooyer over seniele mentie, type Alzheimer, en van Verhuist over het vóórkomen van kinderpsychiatrische stoornissen in Nederland. Het zijn goed leesbare besprekingen geworden van belangrijk onderzoek van de laatste jaren. Voorts vindt men er een fraai artikel van Van der Hout over de experimentele psychopathologie van paniek, waarin enerzijds een overzicht wordt gegeven van de stand van zaken met betrekking tot het onderzoek op het gebied van paniekstoornissen en anderzijds op heldere wijze de problemen bij de theoretische interpretatie van deze onderzoeksgegevens uiteengezet worden. Volgens Van der Hout zijn er weinig redenen om de psychologische theorie van de stoornissen in het licht van het huidige, meer biologisch gerichte onderzoek als achterhaald te beschouwen. (Zie ook het meinummer van Dth, waarin een bewerking van dit artikel werd gepubliceerd.) Het artikel van Hoogduin & Duivenvoordcn over de ambulante behandeling van dwangneurose geeft enkele richtlijnen om voor het starten van een bepaalde behandeling te kunnen inschatten of deze een behoorlijke kans op succes heeft. Deel 2, ‘Overzichten’, bevat artikelen over lithiumprofylaxe, tijdbehandeling, kinderlijk autisme en negatieve symptomen bij schizofrenie. Deel 3 ‘Reflecties’, heette in het eerste Jaarboek nog ‘Reflecties en controversen’. Deze wijziging wordt door de redactie niet verder toegelicht. De artikelen zijn wat meer beschouwend van aard. Er staan twee artikelen in over incest, een over ‘netwerken’ en een over de omvang van het probleem. Beide zijn afkomstig uit het MGv. Verder is er een bijdrage over de evaluatie van klinische psy-
recensies 377 chotherapie en een over psychische klachten in de huisartsenpraktijk. Verrassend is de historische beschouwing van Van der Grinten over de wortels van de Riagg (samenvatting van diens proefschrift), in de typische scheiding tussen klinische en ambulante zorg in de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg in belangrijke mate wordt toegeschreven aan de verzuiling van onze samenleving in de gaande decennia. De laatste bijdrage bestaat uit een kritische spreking van de toekomstvisie van de overheid op de GGZ door Schnabel. De bijdragen aan het Jaarboek beslaan een breder gebied van de psychiatrie en psychotherapie dan die van de vorige uitgave. Het opnemen van samenvattingen van proefschriften is een duidelijke verbetering. Proefschriften zijn vaak wat minder toegankelijk, de samenvattingen in het Jaarboek zijn goed leesbaar, ook voor ve buitenstaanders op het betreffende vakgebied. Rest als punt van kritiek dat er wel wat slordigheden in het boek zijn geslopen, zo worden bijvoorbeeld in de verantwoording enkele bijdragen overgeslagen. De algemene indruk blijft er echter een van een geslaagde en verzorgde uitgave. PAUL F. BOUVY psychiater ALCOHOLPROBLEMATIEK: EEN TE GEMAKKELIJK BOEKJE EN EEN TE MOEILIJK PROEFSCHRIFT J. A. Walburg & G. M. Schippers, Drinken met mate, Swets & Zeitlinger BV, Lisse J. van Limbeek, J. A. Walburg, De vroege signalering van alkoholproblematiek, Swets & Zeitlinger BV, Lisse In de inleiding tot het boekje ‘Drinken met mate’ schrijven de menstellers: ‘Dit boek is niet bestemd voor mensen die verslaafd zijn aan alkohol.’ Eigenlijk zou zo’n restrictie met vette letters op de omslag moeten staan, zoals in sommige beschaafde landen op rettenpakjes staat vermeld dat roken schadelijk is voor de heid. In werkelijkheid wordt de omslag van ‘Drinken met mate’ opgesierd door gestileerde figuurtjes van dansende mannen en wen en cocktailglazen op een soort zwevende damborden. Het is de droom van iedere alcoholist: drinken met mate. Het is