186 Dth 2 jaargang 4 mei 1984 VRAGEN EN ANTWOORDEN, MENINGEN EN DISCUSSIES Alan S. Gurman (ed.), Questions and Answers in the Practice of Fami/y Therapy, deel 2. Brunner/Mazel, New York, 1982. 317 blz. Florence W. Kaslow (ed.), The International Book of Family Therapy. Brunner/Mazel, New York, 1982. 482 blz. De schrijver Simon Vestdijk was heel produktief. Men placht van hem te zeggen dat hij sneller kon schrijven dan God kon lezen. Alan Gurman kan sneller vragen van gezinstherapeuten beantwoorden dan zij ze kunnen stellen – slechts een jaar na de verschijning van het ste deel ligt deel 2 van Questions and Answers in the Practice of mily Therapy voor mij. Aan mijn recensie van deel 1 Ł heb ik weinig toe te voegen. Ook het nieuwe vraag- en antwoordspel heeft weer een praktisch en nuttig boek opgeleverd. De korte hoofdstukken, ditmaal 64 in getal, zijn rangschikt volgens ongeveer dezelfde systematiek als in deel 1: gement and Resistance; Assessment and Treatment Planning; ment of Severe Disorders; Special Areas and Issues. Nieuw is Seetion 5: The Growth of the Family Therapist. Kritiek heb ik op de ondervertegenwoordiging van de zogenaamde paradoxale benadering. Deze manier van invoegen in cliëntsystemen krijgt evenals in deel 1 te weinig aandacht. De toon van het boek wordt door Gurman zelf gezet in het door hem geschreven hoofdstuk J: Creating a Therapeutic Alliance in Marital Therapy. Hij zegt op pagina 18: over het algemeen is de beginfase van een relatietherapie, de fase van het leggen van een therapeutische relatie, niet geschikt voor het doen van paradoxale interventies. Ik ben het daarmee maar ten dele eens en kan dit toelichten aan wat Melvin R. Lansky zegt in hoofdstuk 34: The Narcissistical/y nerable Coup/e. Lansky typeert narcistisch kwetsbare paren als nisch in conflict en elkaar beschuldigend en als zo gevoelig voor nedering dat zelfs de simpelste descriptieve uitspraak van de peut kan worden ervaren als beschuldigend en dientengevolge als verdraaglijk. Lansky stelt als therapeutisch-technisch probleem: hoe moet de therapeut zich hiertegenover opstellen? Mijn ervaring is – en Lansky noemt dat niet in zijn antwoord – dat bij deze paren dikwijls een fectieve manier van invoegen ligt in een interventie van het type: ver- ŁZie Dth 3 (2), 278-281.
recencies 187 ander voorlopig niet, want anders zou de hechte eenheid van jullie relatie in gevaar kunnen komen en dan zouden jullie wel eens lijk uit elkaar kunnen gaan. Florence Kaslows boek is, evenals Questions and Answers, een neerslag van de sterk toegenomen communicatie op het gebied van de gezinstherapie. Kaslow heeft redacties van schriften uit verschillende landen gevraagd, excellente artikelen uit hun tijdschrift te selecteren. Samen met enkele oorspronkelijke kelen heeft zij deze selectie gebundeld tot the International Book of Family Therapy. Het is een stimulerend boek geworden, net zo gevarieerd als tions and Answers. De stimulering ligt niet in het minst in de mentaren van Florence Kaslow bij elk hoofdstuk. Enthousiast, trokken, niet altijd diep gravend, maar gericht op het leggen van banden en aanzettend tot nadenken. Het boek is onderverdeeld in: !. History and Philosophy; ll. Family Therapy: Theory, Process and Technique; II!. Fami/y Therapy within the Institutional and Societal Context; IV. Treating Marital Coriflict and Sexual Dysfunction en V. Training and a Glimpse at the Future. Ik noem enkele artikelen die mij troffen. Paul Deil zet zijn wingen voort over de epistemologie van Humberto Maturana. Kaslows dochter doet met twee andere auteurs verslag van de wikkeling van een interactioneel model van depressie uitgaande van het begrip schismogenese, tot een complexer niet-schismogenetisch model. Theo Compernolle beschrijft op heldere wijze de noodzaak van gezamenlijk ouderlijk gezag in gezinnen waar kinderen men hebben. Hans forgen Holm uit Noorwegen rapporteert in een klinische studie zorgvuldig en gedetailleerd over agorafobische trouwde vrouwen en hun huwelijkspatroon. En Money Elkaim houdt, genuanceerder dan vroeger, zijn pleidooi voor een uitbreiding van de gezinsbenadering van dysfunctioneel gedrag tot een tieke. Nogmaals, gevarieerd en stimulerend. Geen boek om per se zelf aan te schaffen, maar wel op zijn plaats in de bibliotheek van de stelling. Beide boeken door mij besproken, vallen in dezelfde categorie als die van de vingeroefeningen voor de pianist. Zij leiden tot vergroting van het repertoire en houden soepel en lenig. PAUL VAN WEEREN, psycholoog