recensie HALEY’S ‘KLASSIEKER’ VERTAALD Jay Haley: Strategieën in de psychotherapie. Bijlcvcld, Utrecht, 1980; 247 blz. Prijs: f 37,50. Terwijl The Power Tactics of Jesus Christ, Uncommon Therapy en Problem-Solving Therapy al kort na hun verschijnen volop in het lands verkrijgbaar waren, moest Haley’s belangrijkste boek, Strategies of Psychotherapy, zeventien jaar op een vertaling wachten. In dit boek analyseert Haley diverse therapeutische waaronder hypnotherapie,analytische therapie en de rogeriaanse wijze-om, kort gezegd, tot de conclusie te komen dat in iedere tische relatie de therapeut de patiënt aanmoedigt om zijn symptomatisch gedrag voort te zetten, terwijl hij tegelijk aan het optreden van dit gedrag meer of minder subtiele onaangename consequenties verbindt. Voor hij tot deze conclusie komt heeft hij de lezer geboeid, geërgerd of geamuseerd met zeer goed leesbare, vaak ironisch getinte beschrijvingen van de actionele betekenis van symptomen en de inventieve manoeuvres die patiënten en therapeuten gebruiken om elkaar te manipuleren. Strategieën is in een aantal opzichten verouderd, wat ook moeilijk anders kan met een boek dat zolang geleden verscheen. Het accent op het thema machtsstrijd is ten minste eenzijdig, het gegeven dat mensen ook domweg blij kunnen zijn met vermindering van klachten wordt genegeerd, aan de betekenis van bijv. traumatische ervaringen bij het ontstaan van symptomen wordt geen belang gehecht, en de methodologische teit van de beschrijving van interactionele processen boven de beschrijving van intrapsychische processen wordt sterk overschat. Wie dus van een boek verwacht dat het ‘de waarheid’ aan het licht zal brengen, moet Strategieën in de psychotherapie niet kopen. Wie echter eenzijdigheid dragen kan en bovendien geïnteresseerd is in het pionierswerk dat mensen als Haley voor de directieve therapie hebben verricht mag dit boek mijns inziens niet ongelezen laten. Nadat ik de Amerikaanse uitgave in 1968 in handen had gekregen las en herlas ik het vele malen, tot een paar jaar geleden, toen ik dacht dat ik het wel wist. Nu ik het opnieuw las, in de Nederlandse vertaling, vond ik het eigenlijk weer net zo verrassend en bijzonder als de eerste keer. Dat heeft twijfeld te maken met Haley’s buitengewone capaciteiten, maar evenzeer met het uitstekende vertaalwerk van Marian van Veen en G.J.Johannes. KEES VAN DER VELDEN