270 Dth 3 jaargang 7 september 1987 De stelling van de redacteuren dat de psychotherapie zich in een ontwikkelingsfase bevindt die vergelijkbaar is met de geneeskunde van het eind van de vorige eeuw, lijkt mij verdedigbaar. De bezwaren die tegen gecontroleerde groepsvergelijkingen bij veel peuten leven, konden ook aan het begin van de eeuw bij medici getekend worden (vgl. Wulff, 1976). De kwaliteit van de hier gepresenteerde studies is goed en kan de vergelijking met buitenlands onderzoek goed doorstaan. Het valt op dat de research in deze bundel in meerderheid gedragstherapeutische of daaraan verwante interventies betreft. Dit maakt nieuwsgierig naar de vraag of ook van onderzoek met betrekking tot andere rapeutische stromingen een bundel van vergelijkbare kwaliteit kan samengesteld worden. RICHARD VAN DIJCK Referenties Wulff. H. R. (1976) Rational Diagnosis and Treatment: Blackwell Scientific Publications, Oxford. B. P. R. Gersons, Acute Psychiatrie. Van Loghum Slaterus, Deventer, 1986. In zijn voorwoord stelt Gersons dat hij zijn afscheid van de damse GG & GD in 1984 heeft aangegrepen om ‘de samengebalde praktijkkennis, aangevuld met nieuwe kennisgebieden en de ving van bruikbare methodieken, samen te voegen in een tisch leerboek acute psychiatrie.’ Acute Psychiatrie is dit leerboek worden. Het boek is opgebouwd uit een algemeen deel met hoofdstukken over werkplan, diagnostiek, interventie, consultatie en de tiek rond de psychiatrische opname, en een meer speciaal gedeelte met hoofdstukken over de gevolgen van traumatische gebeurtenissen, suïcide, angststoornissen, gedragsstoornissen, verslaving en de blematiek bij bepaalde groepen als kinderen, ouderen en etnische minderheden. Het boek eindigt met een kort hoofdstuk over de nisatie van de acute psychiatrie. Hoofdstuk 2 – het werkplan – handelt over de bijna banale kanten van het sociaal-psychiatrisch werk. Hoe verloopt een aanmelding, wat is de plaats van een politiefunctionaris, hoc wordt de informatie doorgegeven, hoe verloopt het eerste contact: notities die in geen der leerboek gevonden worden. De dagelijkse praktijk wordt helder en overzichtelijk beschreven.
recensies 271 Bij de diagnostiek wordt de DSM-m-classificatie gevolgd. Hiermee wordt de traditie gevolgd van de sociale psychiatrie. Mensen als Prof. N. Speyer propageerden lang voor de DSM-III classificatie het belang van draagkracht en draaglast en de daarmee samenhangende nostiek: psychiatrische ziekte (As. l), lichamelijke ziekte (As. 3), perkte verstandelijke vermogens (As. 2), het hebben van een slechte sociale adaptatie (As. 5) en de betekenis van belasting (As. 4). Bij het hoofdstuk over interventies is gekozen voor een bespreking zonder uitvoerige casuïstiek. Het heeft Gersons de mogelijkheid ven dit onderwerp ruim en globaal te kunnen bespreken. Hoewel dit soms weer leidt tot de bespreking van situaties die een laag heidskarakter hebben, bijv. op blz. 123 waar bij de benadering van een agressieve patiënt enerzijds wordt aanbevolen voorlopig bij de deuropening te blijven, en anderzijds wordt geadviseerd in dergelijke situaties de patiënt niet toe te staan het vertrek te verlaten om een eventueel wapen te gaan halen. Ook het ongevraagd toedienen van medicatie in dergelijke situaties kan niet zo gemakkelijk geschieden als Gersons op p. 124 schetst. Een patiënt die tegen zijn zin door een aantal particulieren medicatie krijgt toegediend, kan met een beroep op de wet het deze ners heel lastig maken. Juridische maatregelen zullen in dergelijke vallen eerst genomen moeten zijn alvorens zo te mogen handelen. De paragraaf over medicatie geeft te weinig informatie. Hier koos de auteur voor beknoptheid en meer globale informatie. In een boek over acute psychiatrie had mogelijk volstaan kunnen worden met de bespreking van het gebruik van farmaca in acute tuaties. Maar dan wel praktijkgericht met middel, dosering en ningswijze. Bij de bespreking van de opname schetst Gersons mooi het tisch gebeuren dat een opname toch vaak is. Zorg voor motivatie, een pilletje, gesprekken met familie, voorlichting over het instituut. Maar toch maakt hij daarmee ook duidelijk dat een psychiatrische opname echt iets anders is dan een opname in een algemeen huis. De opname duurt meestal niet zo lang, stelt hij opgelucht vast, maar toch nog van ) weken tot ) maanden. Meestal niet zo kort dus. Ondanks de hier beschreven kritische kanttekeningen blijft het boek goed overeind. Het is een goed leesbaar helder boek, zonder veel ferenties. De ingewikkelde acute psychiatrie wordt herkenbaar en ‘patiëntvriendelijk’ beschreven. Het is plezierig zo’n Nederlandstalig boek over de acute psychiatrie te hebben. Er bestond geen goed leerboek. Het boek van Gersons voorziet in een behoefte. We boffen dat het een goed boek geworden is. KEES HOOGDUIN