196 Dth 2 jaargang 3 mei 1983 TEVEEL WOORDEN Jerome L. Singer & Kenneth S. Pope (eds.), The Power of Human Imagination: New Methods in Psychotherapy. Plenum Press, New York & Londen, 1978; 403 blz.; Prijs$ 27,50. Terwijl het benutten van de verbeeldingskracht van de cliënt in verse vormen van hypnotherapie een centrale rol speelt, denkt men er in tal van andere therapeutische stromingen anders over. In doxe psychoanalyse, bijv., wordt de verbeelding hoofdzakelijk als primitief, onvolwassen en zelfs als pathologisch beschouwd, en legt men de nadruk op logische, verbale ‘secundaire processen’. Singer & Pope, de redacteuren van dit boek, laten in hun kende openingshoofdstuk zien dat ook binnen diverse traditionele therapeutische stromingen de laatste twintig jaar steeds meer deringen of technieken ontwikkeld worden met behulp waarvan de verbeeldingskracht gestimuleerd wordt therapeutische veranderingen op gang te brengen. De auteurs bieden een goed overzicht van de manieren waarop dit gebeurt, al schenken zij wat te weinig aandacht aan benaderingen die nog niet duidelijk bij therapeutische mingen aansluiten. Na deze introductie volgt een vijftal delen, waarin veelal auteurs aan het woord komen die hun eigen model en technieken m.b.t. ginatie ontwikkeld hebben. In deel 2, Psychoanalytically Oriented Uses of Imagery, vinden we bijdragen van M. J. Horowitz, J. Reyer en J. E. Shorr. Elk van hen laat zien hoe de door Freud inferieur geachte primaire processen in ere hersteld kunnen worden. De titel van deel 3, Mental lmagery Therapies, doet wat vreemd aan als we bedenken dat alle imaginatie-benaderingen, ook die in de andere len besproken worden, op mentale processen berusten/betrekking hebben. We vinden hier uiteenlopende bijdragen van H. Leuner, E. Greenleaf en A. A. Sheikh. Deel 4 betreft de Behavior-Therapy Uses of Imagery, met een bijdrage van Cautela & McCullough over covert conditioning en een hoofdstuk van Kazdin over covert modeling. In deel 5, Broader Applications of Imagery, schrijft K. D. Schultz over de behandeling van depressie, S. J. Frank over het verhogen van pathie en J. D. Geiler over psychomotorische therapievormen. D. Meichenbaum doet in het laatste deel-hoofdstuk een poging om een overkoepelend antwoord te geven op de vraag waarom de diverse imaginatie-technieken werken. Zijn visie is uiteraard in de cognitieve gedragstherapie geworteld. Singer & Pope maken in hun introductie op dit hoofdstuk een paar veelzeggende opmerkingen: ‘Some readers
recencies I 97 and indeed our contributors may find some of Meichenbaum’s ments or suggested argument for therapeutic effects overly simplified. Indeed, considering the elaborate superstructure of theory in the rious procedures described, one may fee! that Meichenbaum has ven short shrift to the subtleties of theory generally. At the same me it can be argued that psychotherapeutic work beginning with choanalysis carried too heavy a burden of elaborate theory that could not be easily reconciled to the actual operations performed by therapists. A boldly simple statement of the type with which we clude this volume puts the burden on the specific imagery therapists to show why the subtleties of their theory are essential to explain the psychological effects of their treatments.’ (p. 37) Dit citaat maakt duidelijk hoe tal van auteurs (met als ste uitzonderingen Shorr en Leuner) hun taak voor deze bundel ben opgevat. Zij zijn zo bezig geweest de door henzelf of hun meesters ontwikkelde imaginatie-procedures theoretisch te digen, dat zij onvoldoende duidelijk maken hoe zij daarmee in de praktijk werken. En met uitzondering van de gedragstherapeuten, ten zij te weinig zien in welk geval zij welke technieken gebruiken. Hoewel de pragmatisch en eclectisch ingestelde lezer op vele plaatsen in dit boek iets van waarde zal aantreffen, stimuleert The Power of Human Imagination over het geheel genomen te weinig de dingskracht van de directieve therapeut. ONNO VAN DER HART HET GEZIN IS HET BESTE EN HET SLECHTSTE DAT EEN MENS HEEFT Salvador Minuchin & Charles Fishman, Family Therapy Techniques. Harvard University Press, London. 303 blz. Prijs: f 9.00. Salvador Minuchins Families and Family Therapy: a Structural proach (verschijnt binnenkort in Nederland onder de titel structuur en therapeutische technieken bij Van Loghum Slaterus) hoort tot de basisliteratuur van bijna alle Nederlandse peuten. Het spreekt vanzelf dat men in hun kring dan ook benieuwd is naar het nieuwe gezinstherapieboek van Minuchin en Fishman. Het boek begint met een waarschuwing zich niet uitsluitend te ver-