Voor u ligt het eerste nummer van Dth in 2016. Het jaar is al weer zo’n drie maanden oud. Drie maanden waarin hard gewerkt is. Hard gewerkt aan een kwaliteitsstatuut voor de ggz, dat met vereende krachten tot stand is gebracht. In dit statuut wordt meer dan in de regeling rondom het hoofdbehandelaarschap recht gedaan aan inhoudelijke competenties van de regiebehandelaar.
Er is ook hard gewerkt aan de inhoud van dit tijdschrift. Om u weer te kunnen voorzien van een keur aan afwisselende bijdragen ter inspiratie in uw dagelijkse werk. Waarin we willen laten zien hoe wetenschappelijk en praktisch competent wij kunnen zijn, regiebehandelaar of niet.
We beginnen deze aflevering van Dth met een bijdrage van Liesbeth Mevissen, Robert Didden en Ad de Jongh. Zij verhalen over de mogelijkheden van EMDR in de behandeling van traumagerelateerde psychopathologie bij mensen met een verstandelijke beperking. Zij laten zien hoe EMDR met enige aanpassingen ook prima bij deze groep van mensen ingezet kan worden. Tegelijkertijd maken zij er ons van bewust dat het belangrijk is om bij deze doelgroep aandacht te besteden aan de eventuele aanwezigheid van trauma’s, om er vervolgens ook iets mee te doen.
De volgende bijdrage is van de hand van Pauline Janse, een van onze nieuwe redactieleden. Zij is bezig met een promotieonderzoek naar de toegevoegde waarde van cliëntfeedback voor de efficiëntie en effectiviteit van geprotocolleerde behandelingen. Ze beschrijft in haar artikel hoe cliëntfeedback gebruikt kan worden in de behandeling en de behandelaar daarmee tot aanpassingen komt in de cognitieve gedragstherapie. Het is daarmee een Een klinische beschrijving en toepassing van wat ze aan het onderzoeken is. Pauline laat daarmee zien dat afwijken van het protocol nuttig en noodzakelijk kan zijn. En dat onderzoekers ook behandelaren (kunnen) zijn.
Het derde artikel van Rianne de Kleine gaat ook over de waarde van een interventie die wordt toegevoegd aan een reeds bestaande effectief bevonden therapie. Exposuretherapie is bij posttraumatische-stressstoornis een van de effectiefste interventies. Echter helaas niet voor iedere patiënt altijd of evenveel. Rianne presenteert in haar eerste artikel als nieuw redactielid van Dth haar onderzoek naar het effect van D-cycloserine als toevoeging aan exposuretherapie bij PTSS. Zij geeft een helder overzicht van een aantal van haar studies en die van anderen. D-cycloserine zou in principe het leereffect tijdens exposuretherapie opgedaan kunnen versterken. Daarmee kan dit middel waarde toevoegen. Deze bijdrage gaat over of het dat ook inderdaad doet. Benieuwd?
In de rubriek Kort en Bondig een bijdrage van Bart Verkuil en Jos Brosschot over een meta-analyse van het effect van piekeren en rumineren op de lichamelijke gezondheid.
Mark van der Gaag laat in zijn notitie over symptoomnetwerken als vervangers van classificaties zien dat wij van Dth nog steeds erg up-to-date zijn. Zijn notitie sluit namelijk aan bij een ontwikkeling in de wetenschap die af wil van classificaties volgens de DSM. De voorkeur gaat meer en meer uit naar een transdiagnostische aanpak waarin psychische aandoeningen meer dimensionaal en in een nog nader te bepalen samenhang benaderd gaan worden. Dat betekent niet automatisch dat hoe we nu onze patiënten behandelen met bewezen effectieve protocollen niet deugt, maar dat we daarin eigenlijk toch al meer symptoomclusters in plaats van stoornissen aan het behandelen zijn. In het paniekprotocol pakken we de interpretatie van lichamelijke sensaties en het vermijdingsgedrag aan. Bij comorbiditeit maken we gebruik van onderdelen uit of van meerdere protocollen (zie ook de bijdrage van Pauline Janse in dit nummer). De notitie van Mark van der Gaag breekt een lans voor stagering en personaliseren van de zorg. Daarmee sluit hij direct aan bij de nieuwe wetenschapsagenda ‘De juiste behandeling op het juiste moment’ voor de ggz die ZonMW van de zomer, met steun van de minister van Volksgezondheid, bekend gaat maken.
In het huidige nummer krijgt Corine de Ruiter de kans om te reageren op het commentaar van Justine van Lawick en Margreet Visser uit nummer 4 van Dth van 2015 dat zij hadden op de notitie van Corine de Ruiter ‘Het programma Kinderen uit de knel in de knel ‘ uit nummer 3. Ik hoop dat u deze zin nog kunt volgen. In ieder geval sluiten wij hiermee de discussie over deze notitie af.
We eindigen zoals u wel gewend bent met twee boekrecensies. Tom Kuipers geeft zijn mening over het boek Jonge criminelen die volwassen worden: Wat beïnvloedt hun gedrag en wat is de rol van justitie? van Rolf Loeber, Machteld Hoeve, Wim Slot & Peter van der Laan. Saskia van Es bespreekt de tweede editie van Acceptance & Commitment Therapy: Theorie en praktijk onder redactie van Jacqueline A-Tjak.
Als altijd: ga het allemaal lezen. En beleef niet alleen veel plezier, maar ook inspiratie aan de bijdragen in dit nummer.
Marc Verbraak Hoofdredacteur